Erfenis & Schenking

• all1 wil dat iedereen de mogelijkheid krijgt om een niet-familielid aan te duiden die aan een voordeliger (familie)tarief kan erven.
  
• all1 wilt dat ook het Brussels en Waals Gewest de hoge tarieven voor een erfenis in de zijlijn (broer, zus, oom, tante, neef, nicht en anderen) verlagen, in navolging van het Vlaams Gewest.
• all1 wil ook in het Waals Gewest een vrijstelling van successierechten voor het gehele aandeel in de gezinswoning dat de langstlevende partner erft.

De Belgische regels rond successierechten zijn een doorn in het oog van alleenwoners. Voor wie zijn erfenis wilt nalaten aan zogenaamde ‘derden’, bijvoorbeeld een goede vriend, nicht of petekind, geldt de maximale erfbelasting. In Vlaanderen betaalt de erfgenaam dan tussen 45 en 65 procent erfbelasting. Deze tarieven worden vanaf 1 september 2018 verlaagd naar 25 en 55 procent erfbelasting. In Brussel en Wallonië loopt de maximale erfbelasting zelfs op tot 80 procent! Je erfenis nalaten aan je kinderen of partner, levert de meest voordelige successierechten op, gaande van 3 tot 30 procent afhankelijk van het bedrag. Alleenwoners zonder kinderen hebben deze keuze gewoonweg niet.

Op 23 februari 2018 bereikte de Vlaamse regering een akkoord over de hervorming van de Vlaamse erfbelasting. Onder andere in de zijlijn werd voorzien in lagere tarieven, het hoogste tarief van 65 procent werd verlaagd tot 55 procent. Het voorstel om iedereen de kans te geven om een niet-familielid aan te duiden die tegen ‘familietarief’ kan erven, haalde het helaas niet. Dit is volgens all1 een gemiste kans. De hervormde erfbelasting blijft gestoeld op de (directe) bloedband en het samenwonen en houdt zo onvoldoende rekening met de veranderende samenlevingsvormen.

In de praktijk zien we dat zowel de burgers als de staat zelf op zoek gaat naar mogelijkheden om de hoge successierechten te omzeilen. Enkele jaren geleden werden bijvoorbeeld de regels inzake het schenkingsrecht aangepast. Vandaag kan je bij leven roerende goederen (bv. geld, meubels, juwelen, kasbons, aandelen of schilderijen) schenken tegen een gunstig belastingtarief: 3 procent voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwonenden en 7 procent voor schenkingen aan andere personen. De schenkingstarieven voor roerende goederen zijn vlakke tarieven en zijn dus van toepassing ongeacht de waarde van het geschonken roerend goed. Voor de schenking van onroerende goederen gelden verschillende schenkingstarieven die in het Waals en Brussels Gewest vergelijkbaar zijn met de successierechten en dus hoog kunnen oplopen. Het Vlaams Gewest heeft op 1 juli 2015 de schenkingsrechten op onroerende goederen fors verlaagd. Bovendien is er een extra korting als men in energierenovatie investeert of het goed langdurig (= vanaf 9 jaar) verhuurt. Het Brussels en Waals Gewest voerden de verlaging door op 1 januari 2016.

In deze context is de afschaffing van de successierechten op de gezinswoning voor de langstlevende partner een belangrijke sociale maatregel. Het maakt immers een einde aan de onaanvaardbare situatie waarbij mensen die plots alleen komen te staan na het overlijden van hun partner, de gezinswoning in het verleden soms moesten verkopen om de successierechten te kunnen betalen. Weduwnaars en weduwes met een klein pensioen en weinig liquide middelen hadden vaak geen andere optie dan de woning te verkopen. In Vlaanderen geldt deze vrijstelling voor de langstlevende partner al sinds 1 januari 2007. Het Brussels Gewest keurde de maatregel pas 7 jaar later goed. Ook Wallonië voerde in 2014 de vrijstelling van successierechten in, maar daar blijft de vrijstelling beperkt tot een maximumwaarde van 160.000 EUR van het geërfde aandeel.